Wpływ budowy małych elektrowni wodnych na środowisko przyrodnicze: inwestycje i prognozy na przyszłość na przykładzie Włoch

Abstrakt

STRESZCZENIE

Od kilkudziesięciu lat w Europie wzrasta ilość inwestycji w odnawialne źródła energii. Spośród nich dużą popularnością cieszą się małe elektrownie wodne (MEW). Prowadzone od kilkunastu lat na całym świecie badania i obserwacje skutków oddziaływania budowy i funkcjonowania elektrowni na środowisko pozwalają stwierdzić, iż produkowana energia elektryczna nie powinna być zaliczana do grupy odnawialnych źródeł energii. Badania stanu rzek prowadzone przez Włoskie Centrum Rewitalizacji Rzek (CIRF) wykazały, że największe problemy odnotowano analizując MEW (o mocy do 1 MW), gdyż zyski okazały się niewystarczające w porównaniu do strat środowiskowych odnotowanych w dolinach rzek i w ich korytach. Polegają one na: (1) wydłużeniu okresu niskich stanów wody, (2) bardzo dużych, codziennych wahaniach jej poziomu, (3) przerwaniu ciągłości rzeki z punktu widzenia zmian w jej profilu podłużnym i (4) przerwaniu szlaków wędrówek ryb.

Posługując się narzędziami GIS takimi jak Spatial Analyst, dokonano analizy przekształceń rzek górskich w prowincjach Belluno, Bolzano  oraz w dorzeczu rzeki Dora Riparia we Włoszech. Wyniki badań wykazały, że pomimo negatywnych skutków dla środowiska związanych funkcjonowaniem po uruchomieniu MEW o mocy do 1 MW, ilość inwestycji wzrosła. W latach 2009 – 2013 na obszarze tego kraju powstały 673 małe elektrownie wodne, które w nieznacznym stopniu przyczyniły się do wzrostu produkcji energii elektrycznej – 0,8% całkowitej produkcji energii w latach 2009 – 2013.

ABSTRACT

In recent years in Europe an increasing amount of investments in renewable energy sources has been observed. Among them there are small hydroelectric power plants which gained great popularity (SHPP). Research and observations carried out for several years of the effects of the construction and operation of power plants allow to conclude that produced electricity should not be in the group of renewable energy sources. Research of the state of the rivers carried out by Italian Centre for River Restoration (CIRF) has shown that the biggest problems have appeared when analysing SHPP (up to 1 MW) since profits have turned out to be insufficient in relation to environmental loss recorded in the valleys of the rivers and water courses. They consist in: (1) extension of the periods of low water levels, (2) large, daily fluctuations in its level, (3) interruption of the continuity of the river as far as the changes in its longitudinal profile are concerned and (4) the discontinuation of the fish migration routes.

Using GIS tools (Spatial Analyst), an analysis was made of the mountain rivers in provinces: Belluno, Bolzano and in the drainage basin of the Dora Riparia river in Italy. Test results have indicated that despite the problems related to functioning of the environment after running the SHPP of the power up to 1 MW, the amount of investments have increased. In years 2009 – 2013 in the area of the country 673 small hydroelectric power plants were built, which have slightly contributed to the increase of electricity production – 0,8% of the total energy production in years 2009 – 2013.