Porównanie przydatności danych z kartowania terenowego i interpretacji modelu terenu wygenerowanego z danych LiDAR do rozpoznania infrastruktury obronnej z II wojny światowej w Paśmie Jałowieckim

Abstrakt

STRESZCZENIE

Dane pochodzące z lotniczego skanowania laserowego są bardzo przydatne w badaniach geograficznych, historycznych, przyrodniczych i archeologicznych. Jest to spowodowane dużą precyzją i zagęszczeniem informacji przestrzennej, co umożliwia odnalezienie nawet niewielkich form pokrycia terenu. Zaletą dodatkową tej technologii jest również niezależność od zmian pokrycia terenu (np. zalesienia).

Pasmo Jałowieckie, nazywane również Pasmem Przedbabiogórskim, stanowi przedłużenie ku północy Masywu Babiej Góry. W okresie II wojny światowej jak i tuż przed jej wybuchem powstał tutaj szereg obiektów obronnych, które do dnia dzisiejszego zachowały się w bardzo dobrym stanie. Pierwsze nieliczne umocnienia zostały wybudowane na obszarze pasma przez Wojsko Polskie jeszcze w przededniu wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Większość zachowanej infrastruktury obronnej została wzniesiona w drugiej połowie 1944 r. przez miejscową ludność przymuszoną do tego rodzaju pracy przez Niemców. Gęsta sieć wykopanych wówczas okopów powstała na stokach Malikowskiego Gronia pomiędzy Zawoją Gołynia, Skawicą, Białką a Grzechynią. Powstały wówczas dwie linie okopów połączonych ze sobą rowami łącznikowymi. Zdecydowanie silniej ufortyfikowana została dolna linia, przy której wykonano liczne stanowiska strzeleckie i obserwacyjne, a także przykryte drewnianymi bierwionami stanowiska dowodzenia, punkty medyczne oraz miejsca bytowania żołnierzy. Górna linia powstała tuż pod grzbietem pasma i miała zostać wykorzystana w razie wycofywania się wojsk.

Powstałe w 1944 r. obiekty linii dolnej zachowały się do dnia dzisiejszego w dobrym stanie. Nie zostały one wykorzystane (a więc i uszkodzone) podczas trwania działań wojennych – jeszcze przed dotarciem frontu w rejon doliny górnej Skawy (styczeń 1945) zostały opuszczone przez wycofujące się w kierunku Koszarawy wojska niemieckie. Zmianie uległ także krajobraz (teren został zalesiony, głównie wskutek naturalnej sukcesji roślinności).

ABSTRACT

LiDAR (Light Detecton And Ranging) data are very useful in geographical, historical and archeological studies. It is caused by large precision and concentration of this type of data, which makes possibility of studying small forms in relief, like unmetalled roads, historical agricultural systems, or trench lines. The advantage of LiDAR is independence from changes in land cover (afforestation, development). The aim of this article is test on the usability of LiDAR data in research of trench lines built during Second World War in Poland, in Beskidy Mountains. The study area chosen to this text was located in Jałowiec Range, Sucha Beskidzka county in south-west of Małopolskie voivodeship, south of Poland (Fig. 1).

Jałowiec Range is a continuation to the north of the Massif Babia Góra (Beskid Żywiecki, Carpathians). The fortifications were been built in this area before and during the Second World War. The first objects were built by Polish Army in 1939 and second time there was built two large fortification lines 1944, by polish people forced to do it by german soldiers. The most objects in Jałowiec Range were made on the slopes of Malikowski Groń.

Objects founded in 1944 were preserved in good condition up to the present day (Tab. 1). The few objects have been transformed by the geomorphological processes and by overgrown trees and shrubs on them. These objects have survived to this day, because they were not damaged during hostilities.

The research was performed on a piece of trench line on Wicherówka mountain (634 m a.s.l.) about 0,5 km long (Fig. 2). During the field test the plan of trench lines (Fig. 2A) was performed by using GPS mapping and by measurement of the size and depth of the trenches. Second plan (Fig. 2B) is the result of LiDAR data analyses and vectorization. After then the obtained results were compared in research analysis.

The trench lines and objects are quite good visible in LiDAR data, but it is impossible to do the classification of point objects made in field observation (Tab. 1). However, as a general comment, it is the possibility to signing the object classes in neighbor areas by way of analogy to field testing research.