Przemiany przestrzenne wybranych wsi w sąsiedztwie Zbiornika Czorsztyńskiego

Abstrakt

STRESZCZENIE

Upowszechnianie nowych narzędzi i metod badawczych (GIS) wspomaga istotnie prowadzenie cyklicznych badań, stanowiących do niedawna kluczowy element analiz przemian przestrzennych jednostek osadniczych. Techniki GIS umożliwiają współcześnie pełniejszą integrację geodanych i przyspieszają ich proces analizy. Autorzy niniejszego opracowania, w ramach Letniej Szkoły Geoinformacji "GeoGorce" w 2013 roku, dokonali próby zintegrowania różnorodnych danych z wykorzystaniem najnowszych technologii GIS. Analizie poddane zostały cztery miejscowości zlokalizowane w sąsiedztwie Zbiornika Czorsztyńskiego, a mianowicie: Frydma, Gronków, Maniowy i Nowa Biała. Położone są one na styku dwóch krain historyczno-etnograficznych: Spisza i Podhala. Wraz z rozwojem osadnictwa w tym regionie dochodziło do szeregu przekształceń zarówno sieci osadniczej jak i charakteru zabudowy poszczególnych jednostek osadniczych. Przejawiało się to między innymi w układzie przestrzennym, elementach i zespołach zabudowy, gęstości sieci drogowej oraz wielkościach działek.

Autorzy doszli do wniosku, że zastosowane przez nich techniki GIS można z powodzeniem wykorzystywać nie tylko do analizy współczesnych, ale i historycznych układów osadniczych. Zaprezentowane wyniki pracy wykazały istotne zmiany zarówno w układzie osadniczym jak i zabudowie poszczególnych miejscowości. Pozwoliło to stwierdzić, że połączenie tradycyjnych metod badawczych i możliwości oferowanych przez GIS może istotnie wspierać badania z zakresu geografii osadnictwa.

ABSTRACT

Dissemination of new tools and research methods (GIS) significantly helps in conducting periodic surveys and is a key element in analyzing of spatial changes of settlement units. Nowadays GIS techniques allow for full integration of geodata and accelerate the process of analysis. The authors of this study made an effort to integrate various data using the latest GIS technology during the Summer School of Geoinformation "GeoGorce" 2013.

Four villages: Frydman, Gronków, Maniowy and Nowa Biała located in the neighborhood of Czorsztyński Reservoir have been analyzed during the two days field work. These villages are located at two points of contact of two historical-ethnographic lands: Spisz (Frydman, Nowa Biała) and Podhale (Maniowy, Gronków). The development of settlements in that region was followed by number of transformations both settlement network and type of buildings each of villages. For example, this was reflected in the spatial arrangement, building components, density of the road network or size of plots. The authors came to a conclusion that if they use their GIS methods they can not only use it to analyse modern but also historical settlement systems. Results of this work present significant changes both in settlements network and building of examined villages. This shows that traditional research methods and GIS can significantly help in study of the geography of settlement