Śladami dawnej i obecnej działalności człowieka – projekt ścieżki dydaktycznej w Grupie Mędralowej (gmina Zawoja) / On the tracks of former and current human activity – proposal of educational trail in Mędralowa mountain group (commune of Zawoja)
Abstrakt
The article contains a proposal for a new educational trail in the commune of Zawoja in the south-west of Małopolskie voivodeship (Fig. 1). The proposed educational trail with loop route would be located in the east side and ridge of Kolisty Groń, peak in the Mędralowa mountain group as well as in Czatoża, which is part of Zawoja village (Fig. 2). The length of this trail is about 10 km. Although the difference of heights is about 470 m (Fig. 3), the trail would be declared as easy/medium to go for even tourist being out of condition. Route of the proposed trail is composed on the basis of existing tourist trails’ network in Zawoja.
There are 8 stations designed for new educational trail (Tab. 1). In the valley of Czatożanka stations were planned in the near of car parking and bus stop (Fot. 1) at Loreto Belfry (Tab. 2, Fot. 2) as well as the complex of old historical cellars in Czatoża (Tab. 2, Fot. 2). In the east side of Kolisty Groń mountain would be the educational station on the unmetalled road with large degradation by erosion, as a result of human impact (Tab. 4, Fot. 4). In the ridge would be place for a scenic point (Tab. 5, Fot. 5). On the Kamiński mountain pasture would be designed also two stations with footprints of second world war (the part of trench line constructions builded in Poland under the german occupation - Tab. 6, Tab. 7, Ryc. 4). On the Barankowa mountain pasture the station about history of herding in Zawoja and neighborhood was proposed (Tab. 8, Fot. 6), and on the trail from the pasture to end of the trail in Czatoża was designed the discussion about fast ecological succession in the former grasslands in Zawoja (Tab. 9). The initial guidelines of educational tasks realized on all stations were based on previous author’s researches and also by using specialist and popular literature. The collected materials were presented in the same scheme by using method described by Polish Touring and Sightseeing Society (PTTK).
The design of trail’s route (including the maps, topographic profile and location of the stations) was established in the software of Geographical Information Systems. The scheme of of proposal educational trail’s markings was also formed in GIS (Fig. 5).
Słowa kluczowe
Bibliografia
Aleksandrowski P. (1989). Geologia strukturalna płaszczowiny magurskiej w rejonie Babiej Góry. Studia Geologica Polonica. (nr 96): 140.
Alejziak B., Maciejowski W. (2013). Ścieżki dydaktyczne Bieszczadzkiego Parku Narodowego jako element edukacji środowiskowej dzieci i młodzieży, [w:] Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, (z. 37/4), Rogów: 31-38.
Arckiewicz A. (2017). Turystyka w Babiogórskim Parku Narodowym. Rocznik Babiogórski. Wyd. SGB-BgPN. (t. 18). Sucha Beskidzka – Zawoja: 95-102.
Balon J., Jodłowski M., Krąż P. (2015). Karpaty – regionalizacja fizycznogeograficzna, [w:] K. Dąbrowska, M. Guzik (red.), Atlas Tatr – Przyroda nieożywiona, Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane.
Baran-Zgłobicka B., Zgłobicki W., Bojczuk P. (2010). Percepcja obiektów geomorfologicznych Lubelszczyzny a możliwość rozwoju geoturystyki. Problemy Ekologii Krajobrazu. Wyd. Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu, (t. XXVI), Kielce: 315-328.
Braun B., Osowiec M. (2010). Walory przyrodnicze ścieżki edukacyjnej „Karwieńskie Uroczyska”. Problemy Ekologii Krajobrazu. Wyd. Państwowa Szkoła Wyższa im Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej – Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu. Warszawa – Biała Podlaska: 409-414.
Broda J. (1963). Historia osadnictwa w rejonie babiogórsko-pilszczańskim. [w:] W. Szafer (red.), Babiogórski Park Narodowy, Wyd. BgPN, Kraków: 228–230.
Cichoń M. (2009). Postrzeganie krajobrazu na geograficznych ścieżkach dydaktycznych. Przegląd geograficzny. Wyd. PAN, (t. 80, z. 3), Warszawa: 443-459.
Doroz H., Jucha W. (2013). Recenzja ścieżki dydaktycznej “Trakt Cesarski” w gminie Węgierska Górka. Prace Studenckiego Koła Naukowego Geografów. Wyd. SKNG UP. vol. 2). Kraków: 18-31.
Fidelus-Orzechowska J., Gorczyca E., Krzemień K. (2017). Geomorfologiczne skutki gospodarki turystycznej w Tatrach. Monografia naukowa. Wyd. IGiGP UJ – TPN, Kraków: 239.
Figiel S., Janicka-Krzywda U., Krzywda P., Wiśniewski P. (2012). Beskid Żywiecki. Przewodnik, Rewasz, Pruszków.
Franczak P., Jucha W. (2015). Odtworzenie przebiegu linii okopów z II wojny światowej (OKH Stellung b1) w Paśmie Jałowieckim i Grupie Mędralowej na podstawie numerycznego modelu terenu z danych LiDAR i badań terenowych. [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica. Wyd. UŁ. (vol. 22/2015). Łódź: 87-108.
Franczak P., Listwan K. (2015). Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów przyrody nieożywionej jako podstawa wyznaczania nowych szlaków geoturystycznych na przykładzie doliny Skawicy. [w:] Studia i Materiały CEPL w Rogowie. Wyd. CEPL. (R. 17, z. 45/4). Rogów: 67-74.
Franczak P., Jucha W. (2015). Porównanie przydatności danych z kartowania terenowego i interpretacji modelu terenu wygenerowanego z danych LiDAR do rozpoznania infrastruktury obronnej z II wojny światowej w Paśmie Jałowieckim. [w:] Prace Studenckiego Koła Naukowego Geografów Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. (z. 4), Kraków: 36-48.
Franczak P., Ceklarz K. (2017). Gospodarka pasterska. [w:] P. Franczak (red.), Police. Pasmo w cieniu Babiej Góry, Wyd. IGiGP UJ, Kraków, 279–293.
Fitak F. (2002). Pasterstwo na południowych stokach Babiej Góry. [w:] Roczniki Babiogórskie 4: 45–55.
Garavaglia V., Pelfini M. (2011). Glacial geomophosites and related landforms: A proposal for a dendrogeomorhoplogica approach and educational trails. [w:] Geoheritage. Wyd. Springer. (vol. 3, is. 1): 15-25.
Gasek R. (2010). Ścieżka dydaktyczna jako forma poznania najbliższej przestrzeni geograficznej ucznia – na przykładzie ścieżki dydaktycznej w miejscowości Zalas. [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica I. Wyd. UP (Folia 93). Kraków: 68-83.
Grabski M. (2009). Szałasy, letniaki i budy … [w:] Pod Diablakiem. (4): 28–33.
Janicka-Krzywda U. (2010). Tradycje pasterskie. [w:] U. Janicka-Krzywda (red.), Kultura ludowa Górali Babiogórskich, Wyd. COTG PTTK, Kraków, 67–96.
Janicka-Krzywda U., Ceklarz K. (2014). Góralskie czary. Magia Podtatrza i Beskidów Zachodnich, TPN, Zakopane.
Jostowa W. (1972). Pasterstwo na Polskiej Orawie, Zakład Narodowy im. Osolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Kałuża H. (2009). Edukacja ekologiczna dla zrównoważonego rozwoju - wyzwanie globalne i regionalne. [w:] Acta Scientarum Polonorum - Oeconomica, (8/2): 61-68.
Kędra M. (2003). The need to establish educational nature trails in the region of Podhale. [w:] Prace Geograficzne. Wyd. IGiGP UJ. (z. 111). Kraków: 235-244.
Kostuch R. (1983). Rolnictwo i pasterstwo w rejonie Babiogórskim. [w:] K. Zabierowski (red.), Park Narodowy na Babiej Górze. Przyroda i człowiek, Warszawa-Kraków, 197–209.
Kubijowicz W. (1937). Życie pasterskie w Beskidach Magurskich, Kraków.
Olaczek R. (1999). Ochrona Przyrody i środowiska. Wyd. WSiP, Warszawa.
Pabian G. Biernat T. (2011). Inwentaryzacja wybranych obiektów geologiczno-górniczych gminy Sitkówka-Nowiny w aspekcie ich geoturystycznego udostępniania. [w:] Problemy Ekologii Krajobrazu. Wyd. Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu. (t. XXIX). Kielce: 97-106.
Ralski E. (1931). Łąki, polany i hale pasma Babiej Góry. [w:] Prace Rolnicze i Leśne. Wyd. PAU, Kraków, (4): 3-87.
Sadowski P., Jucha W., Franczak P., Urbaniec T. (2017). Fortyfikacje polowe południowego odcinka pozycji b1 – historia budowy, ślady oraz propozycja zagospodarowania turystycznego. [w:] Rocznik Babiogórski. Wyd. SGB-BgPN. (t. 18). Sucha Beskidzka – Zawoja: 25-38.
Tokarczyk N. (2015). Zarastanie polan reglowych w polskich Karpatach w świetle istniejących badań. Chrońmy przyrodę ojczystą. Wyd. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, (71/4): 243-256.
Wójcik T., Ziaja M., Ćwik A. (2014). Potencjał geoturystyczny nieczynnych kamieniołomów Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. Wyd. UŚ. (nr 26). Sosnowiec: 155-173.
Wójtowicz B. (1994). Przyrodniczo-geologiczna ścieżka dydaktyczna w Suchedniowsko – Oblęgorskim Parku Krajobrazowym. Wyd. ZŚiNPK. Kielce.
Zawilińska B. (2007). Działania władz lokalnych w rozwoju turystyki w karpackich parkach krajobrazowych. [w:] Prace Geograficzne. Wyd. IGiGP UJ. (z. 117). Kraków: 181-193.
Źródła internetowe:
Babiogórski Park Narodowy – http://www.bgpn.pl/ [dostęp z dn. 1.12.2017]
Mapa szlaków turystycznych Małopolski – http://szlakimalopolski.gis.geo.uj.edu.pl/ [dostęp z dn. 1.12.2017]
Nasze Loreto - Ogólnopolski szlak kaplic loretańskich – http://www.loreto.osw.pl/ [dostęp z dn. 1.12.2017]
Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze – http://www.pttk.pl/ [dostęp z dn. 1.12.2017]
Quantum GIS Project – http://www.qgis.org/ [dostęp z dn. 1.12.2017]
Wirtualna Zawoja – http://www.zawoja.pl/ [dostęp z dn. 15.12.2017]
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Ta praca dostępna jest na licencji Creative Commons Attribution 3.0 License.
eISSN 2353-3927