WIDOKI I PUNKTY WIDOKOWE – WYKORZYSTANIE W TURYSTYCE EDUKACYJNEJ NA TORFOWISKACH. PRZYKŁADY Z OBIEKTÓW DYDAKTYCZNYCH NA ORAWIE I PODHALU

Abstrakt

Mokradła są ekosystemami pełniącymi wiele funkcji hydrologicznych i ekologicznych. Niwelują ryzyko powodziowe. Stanowią ostoję wielu specyficznych gatunków roślin i zwierząt. Są one również atrakcyjne wizualnie dzięki zachowaniu dużej naturalności wyglądu, co wynika
z trudności ich zagospodarowania. Ich tereny są zbyt niestabilne dla potrzeb tworzenia infrastruktury, jak również nieprzydatne dla rolnictwa z powodu nadmiernego nawodnienia i niewłaściwego odczynu gleby. Ten aspekt był powodem wielu działań zmierzających do osuszenia mokradeł, co niekorzystnie wpływa na różnorodność ekosystemu i gospodarkę (np. zwiększone ryzyko powodziowe). Udostępnienie turystyczne wybranych obiektów – ich krajobrazowego piękna oraz przybliżenie pełnionych przez nie funkcji może pozwolić na wytworzenie potrzeby ochrony tych środowisk przed degradacją.

Obecnie na torfowiskach położonych w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej przygotowano dwa szlaki edukacyjno-widokowe (ścieżki dydaktyczne), na których można zapoznać się z funkcjami pełnionymi przez mokradła, z ich przyrodą, jak również z wyglądem tych obiektów. W artykule skupiono się na wykorzystaniu widoku w treści tablic umieszczonych na ścieżkach oraz jego charakterystyce wzdłuż zbadanych szlaków. Były to ścieżka położona w rezerwacie „Bór na Czerwonem” koło Nowego Targu oraz ścieżka „Torfowisko Baligówka” położona w gminie Czarny Dunajec.

Materiał do analizy pozyskano w trakcie badania terenowego w dniu 9.11.2018. Zebrano w tym czasie informacje o obszarze, przez który poprowadzono szlaki (charakter trasy, infrastruktura). Następnie została oceniona treść tablic informacyjnych pod kątem opisu widoków obecnych wzdłuż ścieżek, które sfotografowano w wybranych punktach oddających ich charakterystykę. Przy wyborze uwzględniano zarówno reprezentatywność widoku dla ścieżki lub jej odcinka, jak i treść przedstawioną na tablicach znajdujących się przy danym miejscu przystanków. Dokumentację wykonano za pomocą aparatu i busoli, tworząc zestaw sześciu zdjęć o azymutach co 60° od kierunku północnego. Oprócz tego na przygotowanych punktach widokowych (np. na platformie widokowej) wykonano fotografie panoramiczne, które przeanalizowano w programach graficznych.

Treść tablic odnosi się częściowo do widoków obecnych na trasie poszczególnych ścieżek dydaktycznych. Na ogół jednak jest to poboczny wątek treści, niewystępujący na każdym przystanku. Jest to pewien mankament, ponieważ widoki na obu szlakach charakteryzują się wysokim poziomem atrakcyjności wizualnej pod względem ich naturalności. Z punktów widokowych można obserwować zarówno obszary mokradłowe, jak i specyficzne ukształtowanie terenu Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz okolicznych pasm górskich. Ten aspekt może być lepiej wykorzystany w treści przekazywanej turystom. Propozycje dotyczące zmian zawarto w podsumowaniu.